Wulkan błotny, Starunya

Wulkan błotny Starunya jest geologicznym pomnikiem przyrody, który jest unikalny nie tylko w Ukrainie, ale i na świecie. Wulkan znajduje się w regionie karpackim, we wsi Starunya, rejon Bohorodczany, obwód iwanofrankowski. Powstanie tego pomnika przyrody wiąże się z działalnością człowieka.

Ponad sto lat temu w tych miejscach rozpoczęto eksploatację złóż ropy naftowej i ozokerytu. Wody gruntowe, nasycone tlenem, przeniknęły tysiąc metrów w głąb ziemi i utleniły ropę, powodując napływ energii cieplnej, która do dziś zasila wulkan. Jednak po raz pierwszy wulkan dał o sobie znać w 1977 roku po trzęsieniu ziemi w rumuńskich górach Vranca. W tym czasie na wzgórzu o średnicy około 50 m pojawiły się pierwsze kratery, z których ciecz, gaz i błoto wypluwały się na wysokość 3 metrów.

Obecnie wulkan ma 8 kraterów i 12 niestabilnych małych kraterów, które emitują gaz, wodę, gliniastą papkę, a czasem ropę i jej składniki. Wysokość wulkanu wynosi 3 m, a długość wypływów gliny 10-60 m. Jednocześnie wulkan błotny Starunsky jest bardzo zdrowy. Ozokeryt, gorące błoto i wody o wysokiej mineralizacji mają cenne właściwości lecznicze.

Jeśli chodzi o hipotezy dotyczące pochodzenia tego geologicznego zabytku, najczęstszą z nich jest to, że wulkan powstał na fałdzie antykliny (wypukła struktura z kilkoma uskokami w skorupie ziemskiej) i ze względu na pewne procesy fizyczne i chemiczne zachodzące na głębokości 600-1000 m, błoto i woda mineralna ulegają erupcji. Tworzą się tu również związki ołowiu i cynku, a ruchy tektoniczne są ewidentne. Tylko w ciągu pierwszych 7 lat terytorium wulkanu błotnego Starunsky wzrosło o 1 m.

Pomimo faktu, że wykopaliska na tym obszarze rozpoczęły się dawno temu, wulkan nie obudził się natychmiast. Potrzebował impulsu, aby się obudzić. Stało się to w 1977 roku, podczas trzęsienia ziemi w Rumunii, kiedy błoto i gazy zaczęły wybuchać z krateru o głębokości trzech metrów. Od tego czasu błoto w kraterze nie przestało bulgotać i energicznie reaguje na każdą aktywność sejsmiczną, nawet bardzo odległą.

Cechy wulkanu

• Wulkan w Starun wygląda jak plama błota, która "oddycha" przez mini-kratery. W sumie istnieje 20 takich kraterów, które emitują gaz, glinę, wodę lub ropę. Spośród nich tylko jeden jest naturalny, podczas gdy pozostałe powstały dzięki "wysiłkom" człowieka. Dźwięk towarzyszący procesowi erupcji przypomina wrzenie w czajniku, a uwalniane błoto ma bogaty skład chemiczny.
• Kolejnym cudem Staruni jest "wieczny ogień". Nie jest to krater wulkaniczny, ale pozostałość po rurze gazowej, która została podpalona przez mieszkańców, aby uniknąć nadmiernego zanieczyszczenia gazem. Od tego czasu, przez 30 lat, gaz pali się tu nieustannie, przy każdej pogodzie.
• Należy zachować ostrożność w pobliżu wulkanów, aby nie dostać strumieniem gorącej wody lub oleju na ciało i nie poparzyć się.

Do Staruni można dojechać autobusem z Iwano-Frankowska w kierunku Bohorodczany, który kursuje z dworca autobusowego nr 3. Autobusy odjeżdżają trzy razy dziennie - o 09:30, 13:30 i 17:30. Aby znaleźć wulkan, należy szukać wiejskiej szkoły i pobliskiego sklepu. Stamtąd należy skręcić w lewo na drugim zakręcie, a następnie dojść lub dojechać do pola i wypatrywać słupów wysokiego napięcia. Wulkan znajduje się w pobliżu słupa numer 17.