Bazyliański klasztor św. Mikołaja, Małe Berezne

Klasztor znajduje się we wsi Malyi Bereznyi, na zboczu góry Dilok, w pobliżu rzeki Uż. Klasztor został założony w średniowieczu, kiedy przez terytorium Rusi przebiegała ruchliwa droga. Droga była również często używana przez mnichów, którzy udawali się "do Uhry" po wino liturgiczne. W 1752 r. na wzgórzu zbudowano kościół i kaplicę, a w 1760 r. Herman Toriskyi dobudował do klasztoru jedno skrzydło. W 1764 r. kościół został ozdobiony ikonostasem przez rzemieślnika z Przyszewa. Legenda głosi, że na miejscu obecnego klasztoru chciano wybudować budynki gospodarcze. Ponieważ znajdował się tam wiejski cmentarz, podczas kopania znaleziono ciało dziewczyny "pochowanej ponad ludzką pamięcią", po czym homonai porzucili pomysł i zgodzili się na budowę kaplicy.

EDUKACJA

Od 1928 r. klasztor posiadał gimnazjum i studia filozoficzne (z naciskiem na języki i inne przedmioty). Po 1932 r., kiedy władze czechosłowackie zabroniły Ukraińcom z Zakarpacia studiować w Galicji, w Małym Bereznym studiowało 11 uczniów (5 - gimnazjum, 6 - filozofia). Studia trwały 2 lata, a gdy jesienią 1938 r. Węgry zajęły południową część Zakarpacia, studia teologiczne przeniesiono do Małych Bereznych. Największe szkody spowodowała okupacja węgierska, kiedy bazylianie zostali zmuszeni do opuszczenia kraju, a miejscowi zostali uwięzieni. Kierownictwo klasztorów zostało przekazane bazylianom z Magyar.

19 października 1940 r. Stolica Apostolska w Rzymie nakazała, aby klasztory w Boroniawie, Małych Berezynach i Mukaczewie zostały przydzielone bazylianom. 25 listopada zjednoczyła wszystkie klasztory okupowanego regionu w jedną "Prowincję". Na jej czele stanął Węgier, Leonty Dolgoy. Wielu Ukraińców zostało aresztowanych z powodu ich oporu.

W 1941 r. taki sam los spotkał hegumena Małobereznyi, o. Józefa Zawadiaka. Następnie na jego miejsce został mianowany o. Sabow. Za więźniami wstawiał się biskup Ołeksandr Stoyka. W 1943 r . przełożonym zakonu został opat A. Mondyk. Ojciec Mykoła Szepa został hegumenem w Małym Bereznym.

WŁADZA RADZIECKA
W1944 r. Zakarpacie zostało zajęte przez wojska, a w 1947 r. wszystkie klasztory zostały przymusowo zlikwidowane. Mnisi zostali uwięzieni na 10 lat. Niektórzy ukraińscy mnisi również wyjechali za granicę, podczas gdy inni zeszli do podziemia. W 1948 r. pomieszczenia klasztorne zostały przekazane Uniwersytetowi w Użhorodzie, a kościół stał się salą gimnastyczną. W 1958 r. otwarto szkołę z internatem dla dzieci upośledzonych umysłowo. W 1973 r. w pobliżu klasztoru wzniesiono budynek szkoły z internatem.

ODRODZENIE

Kwestia odrodzenia pojawiła się już w 1989 r. W 1991 r. wspólnota została zarejestrowana, a proboszczem został o. Borys Krasnobrodski. W 1993 r. o. Pavlo Raychynets został mianowany hegumenem w Małym Bereznym. W dniu 24 lipca 1994 r. północne skrzydło zostało zwrócone mnichom, a w następnym roku sam klasztor został zarejestrowany. W 1995 r . otwarto nowicjat, którego mistrzem został o. Pavlo Magyar. Józef Wołoszański stworzył ikonostas dla kościoła. Obrazy Józefa zaginęły, a kościół został ponownie pomalowany przez artystę M. Pryimycha.

W1988 r. opat klasztoru i hieromonicy przejęli cudowną ikonę Matki Bożej od wiernych, którzy przechowywali ją podczas sowieckich prześladowań. Sanktuarium zostało przeniesione do Małego Bereznego, gdzie pozostało do 2009 roku. Następnie ikona została przeniesiona do klasztoru w Mukaczewie, a jej kopia pozostała w Małym Bereznym. W dniach 2-4 lutego w klasztorze odbyła się kapituła przywróconej prowincji św. Mikołaja, podczas której miejscowy ojciec Pavlo Raychynets został wybrany hegumenem. W ostatnią niedzielę każdego miesiąca na Wzgórzu Czernecha odbywają się procesje religijne. Największa pielgrzymka odbyła się w święto Zstąpienia Ducha Świętego. Obecnie klasztor w Małym Bereznym jest jednym z największych ośrodków greckokatolickiej diecezji mukaczewskiej w całym regionie zakarpackim.

Uwagi:
Przytulne i bardzo piękne miejsce na wzgórzu z małym parkiem i studnią. Polecamy turystom odwiedzić to miejsce.
Transfer jest łatwy. Można tam dojechać lokalnym autobusem lub własnym transportem.