Kasowa Góra, Bovshiv

Zakwaterowanie w pobliżu

Znajduje się na północny zachód od wsi Bovshiv na kilku wzgórzach (maksymalna wysokość - 340 m) przylegających do zbiornika Burshtyn w rejonie halickim obwodu iwanofrankowskiego. Jego powierzchnia wynosi 65 hektarów. Naukowcy twierdzą, że zachowały się tu niektóre gatunki roślin z późnego trzeciorzędu. Na obszarze chronionym rośnie ponad 300 gatunków roślin. Tradycja ludowa zachowała wiele legend i opowieści o Kasowej Górze, owianych tajemnicą minionych wieków. Według jednej z nich książę Danyło Halicki przechowywał pieniądze, złoto i biżuterię w naturalnych skrytkach góry. Bliższa prawdy jest wersja, że bojar Bovshiv ukrył swój skarbiec w labiryntach jaskiń krasowych. Jednak przejście do jaskini zostało zablokowane przez osuwisko, w wyniku czego biżuteria i pieniądze pozostały wewnątrz góry na zawsze, stąd jej nazwa - Kasova.

Niektórzy badacze uważali, że na płaskowyżu, który znajduje się na jednym ze zboczy góry, stał starożytny rosyjski klasztor. Niektórzy badacze uważali, że starożytny rosyjski klasztor stał na płaskowyżu na jednym ze zboczy góry. Przypuszczenia o jego istnieniu opierają się na publikacji w czasopiśmie Slovo (1879.- 4.3-6), a także na badaniach topograficznych i toponimicznych miejscowych historyków L. Chachkovsky'ego i J. Khmilevsky'ego. W swojej książce "Książę Halicz" napisali oni: "Na Kasowej Górze niedaleko Bolszowa znajdował się starożytny klasztor zakonu św. Bazylego. Został zbudowany od strony lasu, gdzie grzbiet górski jest bardziej płaski. Wzgórze wznosiło się na półkolistym płaskowyżu. Według mieszkańców Bojaszowa, na tym wzgórzu stała kiedyś cerkiew". Do klasztoru prowadziły schody, których pozostałości odkryto w latach trzydziestych XX wieku. Około 30 lat temu nauczyciel z Bovshova, I. Kalytchuk, napisał o Kasowej Górze, co następuje: "Nawet teraz są tam olbrzymie kamienie i skały, które tworzą jaskinie i schronienia. Często można dotrzeć do miejsc, w których można poczuć dziwną pustkę, a nawet pod ostrożnymi krokami ziemia dudni, jakby ostrzegając osobę, która tu przybyła, aby nie niszczyła jej bogactw. Zarówno jaskinie, jak i to niezwykłe uczucie są jak pierwsze eksponaty wystawy przyrodniczej, a jest ich zbyt wiele, by je zliczyć".

Od czasów starożytnych całe pasmo górskie Kasowej Góry było usiane rzadkimi kamieniami z koronką cienkich żyłek zwanych alabastrem. W latach 30. XIX wieku jeden z właścicieli Burshtyn zwrócił na to uwagę i uruchomił przemysł alabastrowy. Jednak masowa obróbka tego kamienia rozpoczęła się dopiero sto lat później. Oprócz kilku prywatnych rzemieślników, przedmioty artystyczne wykonane z alabastru były również produkowane przez lokalną spółdzielnię, która posiadała własny warsztat. Z alabastru wykonywano świeczniki, popielniczki, wazony, kałamarze, puderniczki, rzeźby zwierząt, ryb i ptaków. Produkty były częściowo sprzedawane lokalnie, a częściowo eksportowane za granicę. Wyroby z alabastru stały się bardzo popularne w połowie lat trzydziestych XX wieku. Wielu chłopów było zaangażowanych w sprzedaż i dostarczanie surowców słynnym rzeźbiarzom. Handel ten znacznie uszczuplił naturalne rezerwy tego minerału. Podczas I wojny światowej Rosjanie wykopali okopy na Kasowej Górze. Toczyły się tu zacięte bitwy, podczas których góra była gęsto pokryta pociskami i łuskami.

Największą wartością Kasowej Góry jest jej roślinność. Od dawna przyciąga ona uwagę lekarzy, botaników i geologów. Reliktowa pokrywa trawiasta tej części ziemi Opillya była przedmiotem około pięćdziesięciu ekspedycji. Naukowcy twierdzą, że zachowały się tu niektóre gatunki roślin z późnego trzeciorzędu. Podobne rośliny można znaleźć tylko w rezerwacie Askania Nova i na stepie Strelkovo w obwodzie kurskim.

Według opowieści starowierców z okolicznych wiosek, rzadka roślinność zachowała się na tym obszarze, ponieważ ziemie Kasowej Góry z jakiegoś tajemniczego powodu nie były wykorzystywane przez chłopów do upraw w minionych stuleciach. Być może chłopów odstraszył szum wód gruntowych. Kilka źródeł czystej, zimnej wody w grubości góry wskazuje na ich obecność. Możliwe, że to właśnie dzięki podziemnym rzekom zachowała się roślinność z dawnych epok geologicznych. W sumie na Kasovej Horze rośnie ponad 300 gatunków roślin. Wśród nich są takie rzadkie gatunki reliktowe, jak traganek duński, szparag pospolity, kostrzewa Bessera, turzyca niska, jaskier Zapałowicza, miłek wiosenny, marzanka wonna, marzanka wielkokwiatowa, kupkówka węgierska, koniczyna czerwonawa, chaber tarnopolski, macierzanka ubrana, zawilec biały, cukrzyk długolistny, migdałecznik niski i trzy gatunki pióropusznika falistego. Około dziesięciu gatunków roślin jest wymienionych w Czerwonej Księdze Ukrainy. W lesie między górami a morzem rosną wiśnie, dereń, głóg, kalina, tarnina, ciernie i owoce dzikiej róży. Latem i jesienią na łąkach można zbierać borowiki, podgrzybki i smardze.

Ze szczytu Kasovej Hory roztacza się piękny krajobraz - widać dolinę Naddniestrza, Dniestr, Halicz, Bilshivtsi, okoliczne wioski i zbiornik Burshtyn.

Ковила волосиста на Касовій Горі в селі Бовшів

15 maja 1936 r. profesor Wsiewołod Lewicki, przewodniczący Towarzystwa Naukowego im. Tarasa Szewczenki we Lwowie, napisał list do metropolity Andreja Szeptyckiego z Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego z prośbą o utworzenie rezerwatu o nazwie Kasowa Góra w pobliżu Bursztyna na ziemiach erekcyjnych kościoła. Metropolita poparł aspiracje naukowców, wyrażając zgodę na utworzenie rezerwatu.

Decyzja o utworzeniu rezerwatu Kasowa Góra została poparta 18 sierpnia 1936 r. uchwałą konferencji ekologicznej w Jasnej Wile w Pidliutnem na Stanisławowszczyźnie, zorganizowanej przez Towarzystwo Naukowe im. Tarasa Szewczenki i Ukraiński Kościół Greckokatolicki. Chodziło wówczas o utworzenie dwóch rezerwatów: Kasowa Góra w pobliżu wsi Bovshiv i Czortowa Góra w pobliżu Rohatyna. W tym samym roku naukowcy z Towarzystwa Naukowego im. Tarasa Szewczenki przeprowadzili badania Czortowej Góry i objęli ją ochroną, natomiast badania i ochronę Kasowej Góry planowano zakończyć w 1939 roku. Plany te nie zostały jednak zrealizowane - czerwoni najeźdźcy najechali i zajęli Galicję Wschodnią, wprowadzając system komunistyczny, terroryzując ludność, aresztując i rozstrzeliwując uczonych i duchownych. Był to początek II wojny światowej...

Wraz z ustanowieniem kolejnego systemu totalitarnego w 1944 roku, testament musiał zostać zapomniany na 35 lat... Partia komunistyczna i jej przywódcy obrali kurs na bezwzględną eksploatację zasobów naturalnych. Kasowa Góra padła ofiarą ich nienasyconego apetytu - jej największa południowo-wschodnia część została zaorana i utracona na zawsze; w 1965 r. u jej podnóża zbudowano tamę, blokując rzekę Hnyla Lypa i zbudowano przemysłowego potwora - Elektrownię Bursztyn. Dolna część Kasowej Góry została wypełniona Zbiornikiem Bursztynowym. Ale to nie wystarczyło, a radzieccy urzędnicy rozpoczęli ofensywę wiejską przeciwko temu cudowi natury, a pod ich auspicjami zbocza "nieużywanej góry" zostały aktywnie zalesione... Ponadto to, co pozostało nietknięte, przeznaczono na pastwiska i pola siana Ale idea zachowania Kasowej Góry była w umysłach wielu uczonych, w tym akademika Jurija Szeliak-Sosonko, który dołożył wszelkich starań, aby zbadać i zachować Kasową Górę. To znaczące wydarzenie miało miejsce w 1975 roku, kiedy to utworzono pomnik przyrody o znaczeniu republikańskim i zarezerwowano niewielki fragment góry - zaledwie 7 hektarów stepu piórkowego Podola Zachodniego... Przez długi czas badacze próbowali rozszerzyć granice rezerwatu, ale udało im się to dopiero w 1988 roku, kiedy to do istniejącego obszaru chronionego dodano kolejne 58 hektarów (łącznie 65 hektarów - przyp. autora). W 2004 r. Kasowa Góra stała się częścią Halickiego Parku Narodowego. W 2011 r. rada wsi Bovshivka, do której należy Kasova Hora, zgodziła się na dodanie kolejnych 100 hektarów do chronionego obszaru, więc wkrótce cała góra będzie miała status chroniony.

"Niezwykłą wartością Kasowej Góry" - mówi Nadiya Shumska, doktor biologii, pracownik Halickiego Parku Narodowego - "jest jej wielkość. W końcu jest to największy obszar trzeciorzędowych, przedlodowcowych, reliktowych stepów Opillya, które przetrwały do dziś w Galicji...". W rzeczywistości całkowita powierzchnia Kasovej Hory wynosi około 160 hektarów. Rozciąga się wzdłuż lewego brzegu rzeki Hnyla Lypa i zbiornika Burshtyn (ten ostatni w 2011 roku otrzymał status obszaru Ramsar - autor) na długości 4 kilometrów, a w najszerszym miejscu osiąga 1200 metrów. Znajduje się 340 metrów nad poziomem morza i 100 metrów nad doliną Hnyla Lypa.

Kasova Hora to system skalistych wzgórz, które z geologicznego punktu widzenia stanowią zachodni kraniec Wyżyny Podolskiej. Te podobne wzgórza rozciągają się z północy na południe przez ponad 200 kilometrów od Lwowa do Śniatynia, czasami tworząc fantastyczne formy krasowe, w tym jaskinie i zapadliska. Niewielkie obszary stepowe, z których największym jest Kasova Hora, są rozproszone wzdłuż krawędzi Podola i to właśnie czyni je wyjątkowym. "Bardzo trudno jest przecenić znaczenie tego miejsca dla ochrony przyrody" - kontynuuje pani Szumska - "ponieważ występują tu największe populacje zagrożonych roślin stepowych w regionie, takie jak cztery gatunki traw pierzastych, trzy gatunki traw popielicowatych i kilkanaście storczyków, w tym najcenniejsza kukułka krwista (Neotinea ustulata (L.) by R. M. Batem.) autorstwa R.M. Batemana, Pridgeona i M.W. Chase'a) i obuwika pospolitego (Cypripedium calceolus L.), a wiele innych znajduje się w Czerwonej Księdze Ukrainy. Ponadto pokrywa roślinna Kasowej Góry zawiera bardzo rzadkie zbiorowiska roślin stepowych, w tym ostnicę włosowatą (Stipa cpillatae) i turzycę niską (Cariceta humilis), które są wymienione w Zielonej Księdze Ukrainy".

Рослинність на Касовій горі в селі Бовшів

Łącznie Kasova Hora jest domem dla ponad 300 gatunków roślin naczyniowych, co stanowi około 10% wszystkich roślin w Ukrainie. Południowo-zachodnie zbocza chronionego obszaru pokryte są odporną na suszę roślinnością stepową, zdominowaną przez trawy pierzaste: owłosioną (Stipa capillata L.), piękną (Stipa majalis Klokov), pierzastą (Stipa pennata L.), wąskolistną (Stipa pennata L.), wąskolistna (Stipa tirsa Steven), szałwia (Salvia L.), cynia austriacka (Chamaecytisus austriacus (L.) Link), cynia Lindemanna (Chamaecytisus lindemannii (V. Krecz.) Klaskova), cynia Blocka (Chamaecytisus blockianus (Pawl.) Klaskova), cynia Podolska (Podolska).) Klaskova), podolski (Chamaecytisus podolicus (Blocki) Klaskova) i rosyjski (Chamaecytisus ruthenica (Fisch. ex Woloszcz.) Klaskova), kosaciec węgierski (Iris aphylla subsp. hungarica (Waldst. et Kit.) Hegi), zawilec leśny (Anemone sylvestris L.), irys bezłodygowy (Iris aphylla subsp. hungarica (Waldst. et Kit.) Hegi).), aster stepowy (Aster amellus L.), mieczyk dachówkowaty (Inula salicina L.), rak tatarski (Crambe tataria Sebeók), jedyny tumbleweed w Galicji, i wiele innych roślin.

Północno-wschodnie stoki Kasowej Góry są bardziej wilgotne i, co zaskakujące, niektóre gatunki górskie dobrze sobie tu radzą, takie jak zawilec narcyzowy (Anemone narcissiflora L), pływacz zwyczajny (Trollius altissimus Crantz), lobelia biała (Veratrum album subsp. lobelianum (Bernh.) Arcang.), dzwonki Phyteuma (Phyteuma L.), mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus L.), irys syberyjski (Iris sibirica L.) i inne.

Kasowa Góra jest domem dla prawdopodobnie największej populacji rzadkiego ostropestu plamistego (Carlina cirsioides Klokov), endemitu Podola Zachodniego, znanego również z jednego z reliktowych siedlisk w Polsce. Populacja ta jest rozproszona na kilku wzgórzach, które niestety nie są obecnie częścią obszaru chronionego.

Вітер жене ковилові хвилі на тлі Бурштинської електростанції та водосховища

Kasowa Góra jest wyjątkowym miejscem w Galicji, ponieważ jest najbardziej wysuniętą na zachód lokalizacją rzadkiego muchomora szczeciniastego (Amanita solitaria (Bull.) Fr.), który jest chroniony prawem. W Ukrainie grzyb ten znany był tylko z jej centrum i Krymu!

Wśród zwierząt Kasowej Góry znajduje się wiele rzadkich, które są wymienione w Czerwonej Księdze Ukrainy i na Międzynarodowych Listach Ochrony. W szczególności zachowała się tu najbardziej wysunięta na zachód populacja dybka stepowego (Saga pedo (Pallas, 1771), dużego bezskrzydłego drapieżnego pasikonika. Oprócz Dybka stepowego, na Kasowej Górze występuje również rzadki trzmiel jaskrawy (Bombus pomorum Panzer, 1805), a trzmiel czerwonoskrzydły (Bombus muscorum (Linnaeus, 1758) jest również rzadki. Pospolite są tu także żagnica Podalirius (Iphiclides podalirius (Linnaeus, 1758) i Papilio machaon (Linnaeus, 1758) oraz nieparzystka (Lycaena dispar (Haworth, 1802). Owady na Kasovej Horze reprezentowane są przez cały kompleks gatunków stepowych.

Jednym z najciekawszych gatunków kręgowców na Kasowej Górze jest śliz podolski (Spalax zemni (Erxleben, 1777), który był tu wielokrotnie znajdowany podczas polskiego panowania w Galicji, ale niestety nie ma współczesnych znalezisk. Naukowcy z Galicyjskiego Parku Narodowego nie tracą jednak nadziei na jego odnalezienie. Największym problemem jest to, że Slipak prowadzi ukryty, podziemny tryb życia, ujawniając się jedynie w kępach drobnoziarnistej gleby na powierzchni. Takie kępy są bardzo powszechne na Kasovej Horze, ale nie znaleziono w nich żadnych zwierząt.

Ogólnie rzecz biorąc, Kasova Hora jest niezwykle cennym kompleksem przyrodniczym, który wymaga kompleksowej ochrony, którą zapewnia Galicyjski Park Narodowy.

W dniu 29 listopada 2017 r. w Galicyjskim Parku Narodowym otwarto nowy szlak ekologiczno-edukacyjny "Wzdłuż Zbiornika - na Kasową Górę" (Szlak Ornitologiczny na KasowąGórę) w celu promowania ekoturystyki i poprawy jej rozwoju. Według organizacji pozarządowej Eco-Halych, ta nowa atrakcja ekologiczna, edukacyjna i turystyczna pozwoli lokalnym mieszkańcom i odwiedzającym lepiej zrozumieć piękno i bogactwo regionu Opillya. Ścieżka ekologiczno-edukacyjna rozpoczyna się w pobliżu parkingu TPP Burshtyn, na brzegu zbiornika, gdzie podczas migracji i zimowania gromadzi się znaczna liczba ptaków wodnych różnych gatunków. Znajduje się tam taras widokowy ze stanowiskami informacyjnymi i ławkami do krótkotrwałego odpoczynku. Turyści mogą skorzystać z urządzeń optycznych.

Kolejnym przystankiem turystycznym jest wieża obserwacyjna w pobliżu kolonii czapli siwych w lesie parku. Podróż kończy się na szczycie Kasovej Hory, gdzie również zbudowano taras widokowy i stanowiska informacyjne.