Luzhany

Zaraz po Mamayivtsi znajduje się miasto Luzhany (ok. 4,9 tys. mieszkańców), które jest, bez przesady, jednym z najciekawszych miejsc na Bukowinie, osadą typu miejskiego w pobliżu Czerniowiec (położoną w obwodzie kiczmańskim) i jest warte odwiedzenia, ponieważ można zobaczyć najstarszy kościół na Bukowinie, kościół Wniebowstąpienia Pańskiego. Naukowcy wciąż debatują nad datą założenia osady. Oficjalna data to 7 października 1453 roku. To właśnie tego dnia bojar Fedir Vitold kupił Łużany od Kostii Vranycha, syna Dragomira Vranycha, bojara wojewody Ołeksandra Dobrego, za 400 tureckich sztuk złota, o czym świadczy karta handlowa.

Kiedy słyszysz "najstarsza świątynia w Bukowinie", wyobrażasz sobie coś niesamowicie pięknego, coś takiego... Ale w rzeczywistości, kiedy widzi się cerkiew Wniebowstąpienia, wydaje się ona prymitywna. Jest to bardzo prosty kościół typu domowego, jego ściany pokryte są nieatrakcyjnym szarym tynkiem, a dach pokryty jest jeszcze mniej atrakcyjną blachą. Kościół jest oficjalnie datowany na lata 1453-1455, kiedy Łużany stały się własnością Fiodora Witolda. Naukowcy zawsze przypuszczali, że kościół istniał wcześniej. W 2006 roku, podczas renowacji kościoła, naukowcy z Lwowskiego Instytutu Badawczego Ukrzakhidproektrestavratsiya odkryli w kościele fresk, którego fragmenty pochodzą z XIII wieku. Odkrycie to sugeruje, że kościół pochodzi z XIII wieku.

Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego jest najprostszym typem kamiennej trójkopułowej, bezkopułowej cerkwi typu szałasowego, typowej dla Bukowiny i Mołdawii w średniowieczu. Składa się z później zbudowanego narteksu, prostokątnej nawy o tej samej szerokości co narteks i fasetowanej absydy. Ze względu na swoje miniaturowe rozmiary i prostotę, jego podobieństwo do drewnianych kościołów szałasowych, które wcześniej były szeroko rozpowszechnione w Bukowinie, jest oczywiste. W czasach Vranychów i Witoldów kościół był dwupoziomowy, bez żadnych drewnianych przybudówek czy nawet dachu z ozdobnymi kopułami. W rzeczywistości wyglądał jak ceglany sześcian i służył jako mała forteca. Nawet teraz tylko małe krzyże na szczycie dachu przypominają nam o jego religijnym charakterze.

W czasie swojego istnienia kościół przeszedł kilka rekonstrukcji. W 1816 r. do babińca dobudowano drewnianą przybudówkę na kamiennej podmurówce. W XIX w. w południowo-zachodniej części dziedzińca zbudowano drewnianą, dwupoziomową dzwonnicę. W 1884 r. kościół został wykończony cegłą, a jego mury wsparto czterema kamiennymi przyporami. Na początku ubiegłego wieku dach pokryto blachą. Kościół oczywiście nie zachował swojego autentycznego wyglądu od czasu jego budowy: drewniana przybudówka pomalowana na niebiesko została przyklejona do frontu, a małe trzy lukarny na dachu są późniejszymi dodatkami. Aby go zobaczyć, przed dotarciem do centrum należy skręcić w prawo przy budynkach destylarni na lokalną drogę w kierunku Kitsmani. Za przejazdem kolejowym przejeżdżamy przez park, za którym, obok nowego różowego kościoła-giganta, zobaczymy skromny kościół z drewnianą dzwonnicą.

Drewniana dzwonnica:
A jednak głównym bogactwem kościoła Wniebowstąpienia Pańskiego są jego średniowieczne malowidła, z których większość została prawdopodobnie wykonana w czasach Fiodora Witolda. Wcześniej wnętrze kościoła było całkowicie pomalowane freskami, z których większość jest obecnie ukryta za bielą. I tylko niewielkie fragmenty malowideł w Babynce dają wyobrażenie o jakości pracy mistrzów. Malowidła we wnętrzu kościoła wyraźnie pokazują związek ze starożytną sztuką rosyjską. W niszy nad łukiem łączącym babiniec z nawą główną znajduje się wizerunek świętego Jerzego. Zanim zbudowano Babynets, było to wejście do świątyni, gdzie zwykle umieszczano ikonę kościoła. Jest więc możliwe, że św. Jerzy był patronem kościoła. Zachodnia zewnętrzna ściana kościoła została ozdobiona ikoną Sądu Ostatecznego, tradycyjną dla bukowińskiej architektury sakralnej.

W dolnym rejestrze na południowej ścianie babińca znajdują się figury trzech świętych: Sergiusza, Fedira i prawdopodobnie Demetriusza. Na ścianie północnej znajduje się wizerunek Fedira Witolda w czerwonej kirei na białym koniu i napis koterii: "Azъ dżentelmen Fedir evomi Vitolta niewolnik Chrystusa Boga i Przenajświętszej Bogurodzicy i koterii do tej świętej świątyni". W drugim rejestrze ściany północnej znajduje się scena Biedak na gnoju, przedstawiająca postacie biblijnych królów Dawida i Salomona z aniołem, którzy grając na plewach i jakimś strunowym instrumencie podobnym do worka, rozweselają biedaka.
Ciekawostką jest fakt, że w nocy z 28 na 29 czerwca 1783 r. w kościele przechowywano relikwie wielkiego męczennika Jana z Nowej Suczawy, czczonego bukowińskiego świętego, w drodze z Żółkwi do Suczawy.

Atrakcje Łużan nie ograniczają się do średniowiecznego kościoła Wniebowstąpienia. Wracając do drogi, przed przejazdem kolejowym zobaczymy zabytek sztuki krajobrazowej - Arboretum Łużany, które zostało założone w XIX wieku i zajmuje powierzchnię 4,3 hektara. Wśród szerokiej gamy lokalnych gatunków drzew znajdują się cenne drzewa egzotyczne, takie jak sosna Weymouth, spirea średnia, sumak, świerk niebieski, kasztanowiec nagi, klon, sophora japońska, żywotnik zachodni czy drzewo żelazne, a także aleja katalpy różnych gatunków i odmian. Są to przedstawiciele flory Ameryki Północnej, Japonii, Chin i Półwyspu Koreańskiego. Przepływa tu rzeka Sovytsia, gdzie niegdyś znajdował się wodospad i fontanny.

Arboretum Łużańskiego to naprawdę jeden z najładniejszych parków w Bukowinie. Przynajmniej na mnie zrobiło najbardziej pozytywne wrażenie, pomimo deszczu i pochmurnej pogody. Na terenie arboretum znajduje się skromny pałac - dawny dwór z początku XIX wieku, w którym dziś mieści się szkoła muzyczna.

Pobliski budynek administracyjny cukrowni, zbudowany w 1895 roku, jest również zabytkiem architektury o znaczeniu lokalnym. Aby zwiedzić pozostałe obiekty, należy wrócić na drogę tą samą trasą i skręcić w prawo w kierunku Kołomyi. Niemal zaraz za zakrętem w centrum miasta, po prawej stronie drogi, zobaczysz pomalowany na niebiesko drewniany kościół Zbawiciela, który pochodzi z XVII wieku i niestety już dawno stracił swoją autentyczność.

Niemal przy wyjeździe z Łużan, po lewej stronie drogi, znajduje się niewielki kamienny kościół św. Jana z Dukli w stylu neogotyckim. Drewniany kościół zbudowano tu po raz pierwszy w 1847 roku. W tym samym roku obok niego zainstalowano rzeźbę św. Jana z Dukli, którą można oglądać do dziś. Pierwszy święty Lwowa urodził się w Dukli na Łemkowszczyźnie około 1414 roku. W wieku dwudziestu lat wstąpił do klasztoru franciszkanów, a później bernardynów. W 1463 r. osiadł we Lwowie, gdzie zyskał sławę jako kaznodzieja i spowiednik. Nawet po utracie wzroku i odebraniu mu nóg kontynuował pracę kapłańską. Jan z Dukli zmarł 29 września 1484 r. we Lwowie, a wierni natychmiast zaczęli czcić jego pamięć. Kult świętego rozpowszechnił się wśród katolików nie tylko w Galicji, ale także w sąsiednich krajach. Uważa się, że to właśnie Jan z Dukli strzegł Lwowa podczas licznych wypraw wojennych.

W 1914 r. drewniany kościół spłonął niemal doszczętnie, a parafianie postanowili wybudować nowy, murowany. Uważa się, że projekt budowy nowego neogotyckiego kościoła należał do słynnego austriackiego architekta Hermanna Helmera, autora takich arcydzieł jak teatr w Czerniowcach, a także teatry w Odessie, Wiedniu, Hamburgu, Zurychu, Zagrzebiu i Sofii. Kościół został zamknięty przez Sowietów w 1955 roku. Początkowo mieścił się tu sklep meblowy, a później magazyn, w którym przechowywano sól, przez co budynek bardzo ucierpiał. W latach 80. ubiegłego wieku część wnętrza kościoła Łużańskiego (ołtarz, szaty liturgiczne, sztandary) została przeniesiona do katedry Piotra i Pawła w Kamieńcu Podolskim, gdzie znajduje się do dziś. Kościół został zwrócony rzymskokatolickiej społeczności Łużan w 1993 r., a następnie odrestaurowany. Stare witraże zachowały się w oknie w kształcie krzyża nad drzwiami kościoła.
Stacja kolejowa w Łużanach została zbudowana w czasach austriackich: