Powiat kosowski

Rejon kosowski jest oryginalnym i wyjątkowym zakątkiem Huculszczyzny. Oryginalność regionu polega na pięknie jego naturalnych krajobrazów, unikalnej skarbnicy naturalnych ekosystemów oraz bogatej flory i fauny. Obwód kosowski jest obszarem o szerokiej, zróżnicowanej infrastrukturze turystycznej i jest jednym z najbardziej obiecujących obszarów turystycznych i rekreacyjnych w regionie karpackim. Powiat kosowski został założony w 1940 roku. Powiat położony jest na pogórzu i nizinach Karpat Pokuckich. Graniczy z powiatami Śniatyń, Kołomyja, Nadwirna, Werchowyna w obwodzie iwanofrankowskim oraz powiatami Wyżyny i Putyła w obwodzie czerniowieckim.

Na niewielkim obszarze znajduje się wiele pomników przyrody, które w połączeniu z zabytkami historycznymi, architektonicznymi i kulturowymi stanowią dobrą bazę wypadową dla turystów. Jeśli nigdy nie byłeś w obwodzie kosowskim, koniecznie znajdź okazję do odwiedzenia tej wspaniałej krainy, w której usłyszysz dźwięk wieków i możesz czerpać siłę i wiarę w przyszłość.

Obwód składa się z jednego miasta, dwóch osiedli typu miejskiego i 37 rad wiejskich, w sumie 45 osiedli. 60% osiedli powiatu ma status górskich. Centrum obwodu jest miasto Kosów, a głównymi miejscowościami turystycznymi (osadami) obwodu są: Sheshory, Kosmach, Yavoriv, Rika, Pistyn, Mykytyntsi, Stari Kuty i Liucha.

Obwód kosowski to jeden z najbardziej malowniczych zakątków Huculszczyzny, kraina żyznych pól, łąk i sianokosów, wysokich gór, wartkich potoków, czystego leczniczego powietrza i powszechnej dostępności czystej wody (pitnej), w tym źródeł wody mineralnej. Oryginalność tego regionu, piękno jego naturalnych krajobrazów, bogata flora i fauna, unikalna skarbnica naturalnych ekosystemów, gdzie rzadkie, reliktowe gatunki flory i fauny zachowały się jak nigdzie indziej w Ukrainie, zwyczaje ludowe, tradycyjna kultura gospodarstwa domowego, rzemiosło ludowe i niewyczerpane bogactwa folkloru zawsze przyciągały i nadal przyciągają licznych turystów nie tylko z Ukrainy, ale także z wielu krajów świata. Przyjazność całego terytorium sprawia, że jest ono niezwykle atrakcyjne do podróżowania dla osób w każdym wieku i o każdej porze roku.

Obwód kosowski, jako jeden z górskich obwodów regionu, ma niewielką powierzchnię gruntów rolnych - 39,6 tys. ha lub 44,0% całkowitego terytorium, z czego około 30,0% to grunty orne, 63,3% to pastwiska i sianokosy, a 7,8% to plantacje wieloletnie. Produkcja rolna prowadzona jest głównie przez indywidualne gospodarstwa domowe i 21 gospodarstw rolnych.

W powiecie znajduje się 7 ośrodków wypoczynkowych i prywatnych pensjonatów, 4 sanatoria, 1 ośrodek wypoczynkowy dla dzieci, 4 hotele i 52 zielone osiedla turystyczne.

Usługi transportowe dla ludności powiatu kosowskiego są świadczone przez 28 linii autobusowych wewnątrz powiatu, które obsługują 98 codziennych kursów w obie strony. Ponadto istnieje 12 międzypowiatowych i 9 międzyregionalnych linii autobusowych, które zapewniają połączenia transportowe z centrum regionalnym, a także z sąsiednimi obwodami i regionami; istnieje bezpośrednie połączenie ze stolicą Ukrainy (trasa Kosów - Kijów). Wszystkie osady wiejskie obwodu mają zapewnioną regularną komunikację autobusową.

W obwodzie kosowskim działa 49 domów kultury, 50 bibliotek, 5 dziecięcych szkół artystycznych (Kosów, Kuty, Rożniów, Jabłonów, Kosmacz), 3 muzea (Kosów, Chimczyn, Kuty). Istnieją 32 zespoły z honorowym tytułem "Ludowy" i 1 dziecięcy "Wzorowy".

Kosów to miasto podległe rajonowi, położone nad rzeką Rybnicą, znane w Ukrainie jako centrum Huculszczyzny. Znaleziska archeologiczne, w tym kamienne siekiery i przedmioty z brązu, pokazują, że terytorium współczesnego miasta było zamieszkane w epoce neolitu i miedzi. Pierwsze pisemne informacje o Kosowie można znaleźć w dokumencie litewskiego księcia Svydryhailo z 1424 r. Początkowo miejsce to nazywało się Rykiv, a następnie Kosiv.

Starożytne osady obejmowały wsie Kobaki (wieś jest wymieniana w źródłach pisanych na początku XV wieku pod nazwą Zdvyzhen), Kuty (1448) i Vyzhnii Bereziv (1412). Chłopi z powiatu kosowskiego brali aktywny udział w ruchu opryszkowskim w XVII-XVIII wieku. Oddział Ołeksy Dowbusza działał we wsi Kosmacz. Słynny przywódca zginął tu tragicznie w 1745 roku.

W latach 20. i 30. XX wieku Kosów stał się centrum huculskiej sztuki użytkowej. Prace kosowskich rzeźbiarzy rozwijały tradycje artystyczne mistrzów z Jaworowa, Riki i Brustorowa. Prace kosowskiego rzeźbiarza i mozaikarza W. Devdiuka były prezentowane na wystawach we Lwowie, Krakowie i Wiedniu, gdzie otrzymały nagrody. Z warsztatu Devdiuka wyszło wielu utalentowanych rzeźbiarzy, w tym: W. Kabyn, P. Baraniuk, M. Tymkiw i syn Devdiuka - Mykoła.

Tutaj urodziło się, mieszkało i pracowało wiele osób znanych poza granicami Ukrainy, w szczególności: ukraińscy pisarze i osoby publiczne M. Pawłyk, H. Pawłyk, M. Czeremszyna (I. Semeniuk), M. Kołtuniak, D. Pawłyczko, M. Wład, R. Iwanyczuk, M. Tymkiw i inni. Vlad, R. Ivanyuk, M. Yanovskyi, A. Krasovskyi (Andrii Hrim); rzeźbiarze V. Havrysh, Y. Shkribliak, V. Shkribliak, M. Shkribliak, S. Korpaniuk, I. Korpaniuk, mistrzowie ceramiki P. Tsvilyk, I. Verbivska, M. Rashchybiuk.

Tkactwo, w szczególności tkanie narzut i dywanów, stało się tu zawodem masowym. Koce wykonane przez jaworowskich rzemieślników były wystawiane na Wystawie Światowej w Montrealu w 1967 r. Dziś region ten jest znany jako centrum turystyki i rzemiosła ludowego na Podkarpaciu.

Oryginalność regionu, piękno jego naturalnych krajobrazów, bogata flora i fauna, unikalna skarbnica naturalnych ekosystemów z rzadkimi reliktowymi gatunkami flory i fauny, a także zwyczaje ludowe i tradycyjna kultura domowa, jak nigdzie indziej w Ukrainie, przyciągają licznych turystów w każdym wieku. Obwód kosowski słynie z bogatych naturalnych krajobrazów i różnorodnej flory i fauny, czystego górskiego powietrza i łagodnego klimatu, produktów ekologicznych, źródeł wody mineralnej, wodospadów i czystych górskich rzek. Kolorowe stroje huculskie, zwyczaje i rytuały, które sięgają czasów starożytnych, pozostawiają niezatarte wrażenie na każdym, kto kiedykolwiek odwiedził region Kosowa.

Na terenie obwodu (51 hektarów) znajduje się wiele obiektów turystycznych i rekreacyjnych, w których ponad 1200 osób może odpocząć i zrelaksować się w tym samym czasie.

Obecnie turyści mają dostęp do:

• 3 ośrodków narciarskich;
• 17 muzeów;
• 37 pomników przyrody;
• 3 arboreta;
• 133 zabytki historyczne, kulturowe i architektoniczne;
• 3 ośrodki jazdy konnej;
• 30 tras turystycznych i wycieczkowych;
• trasy rowerowe o różnym stopniu trudności;
• lotnisko, na którym pod okiem pięciokrotnego mistrza świata w akrobacjach lotniczych turyści mogą wzbić się w powietrze samolotem sportowym Jak-52 i odkrywać wspaniałe krajobrazy regionu Karpat.

Ponadto każdy ma możliwość

• nauczyć się podstaw wspinaczki dla początkujących;
• jeździć na sportowych koniach pełnej krwi;
• spotkać się z rzemieślnikami ludowymi na warsztatach pisankarskich, garncarskich, rzeźbiarskich, tkackich i hafciarskich;
• obejrzeć stałe wystawy prac artystów i rzemieślników ludowych Huculszczyzny w salach wystawowych regionalnej organizacji Narodowego Związku Artystów Ukrainy;
• rafting na burzliwych wodach Czeremoszu;
• pływać w górskich rzekach z wieloma małymi wodospadami;
• zobaczyć unikalne gatunki roślin leczniczych;
• wspiąć się na najwyższy szczyt w regionie Kosowa - górę Gregit;
• jeździć na nartach zimą;
• Usłyszeć dźwięki trembity i spotkać się z rzemieślnikami, którzy własnoręcznie wykonują cymbały, skrzypce, flety, drymby i trembity;
• posłuchać melodii uroczych huculskich muzykantów;
• spróbować ulubionych potraw górali - pożywnych, przyjaznych dla środowiska i bardzo zdrowych, w szczególności: banusza, gulaszu, bryndzy, wurdy, grzybów, pierogów z jagodami (ateńskich) itp;
• odwiedzić jarmark w Kosowie (Smodnia) i kupić autentyczne rękodzieło wykonane z drewna, metalu, ceramiki, koralików, wełny itp;
• odwiedzić arboretum sanatorium w Kosowie;
• odwiedzić zabytki historyczne, kulturalne i architektoniczne oraz posiadłość-muzeum patriarchy Wołodymyra (Romaniuka) Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego.

Wiejska turystyka ekologiczna staje się coraz bardziej popularna w obwodzie. Obecnie ponad 50 wiejskich właścicieli jest gotowych na przyjęcie gości w swoich posiadłościach. Prawdziwa radość i możliwość znalezienia się w ramionach natury czekają tu na każdym kroku! Ludzie, którzy tu mieszkają, zgodnie ze zwyczajem panującym w górach wśród Hucułów, zawsze chętnie przyjmują gości w swoich domach. Może dlatego huculska wódka jest tak odurzająca, a potrawy tak pyszne.

Górska Służba Poszukiwania i Ratownictwa, ul. Nad Hukom 15a, +38 (03478) 2-16-77.

Zabytki architektury

• Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego (1896), drewniany z kamienną dzwonnicą, wieś Babyn
• Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego (1795), drewniany z dzwonnicą, wieś Brusturiv
• Kościół św. Szczepana (1866), drewniany z dzwonnicą, wieś Horod
• Cerkiew Zwiastowania (1850), drewniana z dzwonnicą, wieś Werbowiec
• Cerkiew św. Dmytra (1895), drewniana z dzwonnicą, wieś Wielki Rożyn
• Cerkiew Przemienienia Pańskiego (1851), drewniana z kamienną dzwonnicą, wieś Rożniów
• Kościół Najświętszej Marii Panny (1867), drewniany z dzwonnicą, wieś Rożniw
• Bazylego (1896), drewniana z kamienną dzwonnicą, wieś Rika
• Piotra i Pawła (1904-1905), drewniana z dzwonnicą, wieś Kosmacz
• Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego (1844), drewniana z dzwonnicą, wieś Liucha
• Cerkiew św. Michała (początek XIX w.), drewniana, wieś Liuczki
• Cerkiew Narodzenia Jana Chrzciciela (1860), drewniana z dzwonnicą, wieś Mały Rożyn
• Kościół katedralny Najświętszej Marii Panny (1889), drewniany z dzwonnicą, wieś Prokurava
• Zdvyzhenska cerkiew (1950), drewniana z dzwonnicą, wieś Mykytyntsi
• Barbary (Wniebowzięcia NMP) (1858), drewniany z kamienną dzwonnicą, wieś Pistyn
• Kościół Zstąpienia Ducha Świętego (1866), drewniany z kamienną dzwonnicą, wieś Sokoliwka
• Jakuba i Anny (1841), drewniany z dzwonnicą (1773), wieś Smodna
• Piotra i Pawła (XIX w.), drewniany z dzwonnicą, wieś Snidavka
• Kościół Zbawiciela (1868), drewniany z dzwonnicą (1881), wieś Stari Kuty
• Jana (1842), drewniana z kamienną dzwonnicą (1850), wieś Cherhanivka
• Cerkiew św. Paraskewy (1874), drewniana z dzwonnicą, wieś Szeszory
• Cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny (1926), drewniana z dzwonnicą, wieś Jaworów
• Miejski cmentarz żydowski, Kosów

Pomniki przyrody

• Narodowy Park Przyrody Huculszczyzna. Jego celem jest ochrona, reprodukcja i racjonalne wykorzystanie zasobów genetycznych flory i fauny, unikalnych kompleksów przyrodniczych i środowiska etniczno-kulturowego Karpat Pokucko-Bukowińskich. Znajduje się w najciekawszym regionie Ukrainy, gdzie w pełni zachowały się dawne oryginalne rzemiosła, zawody, tradycje i zwyczaje Hucułów. Znajdują się tu ekologiczne szlaki edukacyjne, intensywnie rozwija się turystyka jeździecka, zielona turystyka wiejska i etnoturystyka. Najwyższym szczytem parku jest góra Gregit (1472 m n.p.m.), której zbocza pokryte są kamiennymi placami i lokalnie nazywane są "gregetami". Niektóre grzbiety, takie jak Sokilsky Ridge, mają klify o wysokości 20-40 metrów i są wykorzystywane jako tereny treningowe dla turystów górskich i wspinaczy.
• Sokilskyi Rock. 100-metrowa stroma ściana w pobliżu wsi Velykyi Rozhyn. Czeremosz płynie tu z dużą prędkością, zmywając fragmenty skał. Wpada do niego potok Sykavka, tworząc 2 wodospady, z których jeden jest pomnikiem Tarasa Szewczenki. Pomimo wodospadu czeka nas 15-kilometrowa wspinaczka na grzbiet Sokilskyi. Na grzbiecie płytkie siodła przeplatają się ze szczytami, mieszane lasy ustępują miejsca rozległym łąkom. Najczęstsze są lasy świerkowe i bukowe, a czasami można znaleźć także brzozowe i jaworowe zagajniki. Największą wartością na Grzbiecie Sokilskim jest ponad 20 piaskowcowych klifów o wysokości ponad 40 m.
• Góra Miejska (450 m n.p.m.), Kosów, z której roztacza się panoramiczny widok na miasto i okoliczne wioski, widok na Karpaty Pokucko-Bukowińskie. Góra jest domem dla czarnych sosen alpejskich, unikalnych dla regionu Karpat, a także plantacji liściastych i iglastych oraz zarośli białej akacji.
• Góra Tarnoshora (998 m n.p.m.). Nazwa pochodzi od słowa "tarnitsa" (końskie siodło), ze szczytu schodzą gigantyczne skały o wysokości do 30 m, z licznymi labiryntami, korytarzami i szczelinami; znajduje się tu kilka jaskiń.

Chronione obszary

• Lebedyn, wieś Sheshory. Rzadkie jezioro o głębokości do 11 m, położone wśród lasów i łąk na wysokości 650 m.
• Hayivka, leśnictwo Kosmatske. 100-letnia plantacja jodły białej i świerka.
• Khomynske - 100-letnia plantacja buka.
• Dilok - 50-letnia plantacja dębu czerwonego.
• Utoropy - cenna plantacja leśna sosny zwyczajnej z domieszką świerka i jodły w wieku 105 lat.
• Arboretum sanatorium w Kosowie, wieś Smodna. Unikalna kolekcja drzew i krzewów (729 okazów 44 gatunków roślin) zebranych z całego świata przez naukowca A. Tarnawskiego w ubiegłym wieku.
• Arboretum "Dendrarium", leśnictwo Jabłonówka. Kolekcja roślin obejmuje około 70 gatunków introdukowanych drzew.

Wodospady

• Srebrne wodospady (3 m, 5 m), wieś Szeszory
• Huk (2,5 m), Kosów.
• Luzhkivskyi (14 m), wieś Velykyi Rozhyn, położona około 6 km od drogi Czerniowce-Werchowyna, na początku wsi Luzhkyi.
• Wodospad Rushyrskyi (4 m), wieś Yabluniv, wieś Lyucha
• Jaworowski hak (6 m), wieś Jaworów, skręt do wsi Szirokije
• Szepitski Duży i Mały Hak (15 m i 2 m), wieś Szepit

Źródła mineralne

• Z wysoką zawartością substancji organicznych, wieś Szeszory
• Źródło siarkowodoru, wieś Prokurava, trakt Petrychyla
• Studnia solna Pistyn, wieś Pistyn
• Źródło siarkowodoru, Kosów
• Słone źródła Utoropi, wieś Utoropy