Park Kultury i Wypoczynku im. Tarasa Szewczenki, Iwano-Frankowsk

Park im. Tarasa Szewczenki to park w mieście Iwano-Frankowsk, położony między ulicami Hetmana Mazepy i Chornowiła.

Od 1972 r. miejski park kultury i rekreacji jest zabytkiem sztuki krajobrazowej o znaczeniu lokalnym (ma również status parku dendrologicznego). Jako obiekt chroniony jest częścią funduszu rezerwatów przyrody i stanowi integralną część globalnego systemu obszarów i obiektów przyrodniczych. Można go również nazwać muzeum przyrody, ponieważ oprócz lokalnych gatunków znajdują się tu egzotyczne drzewa i krzewy, które zostały kiedyś sprowadzone ze szkółek w Polsce, Francji i Ameryce. W szczególności można tu zobaczyć rzadkiego tulipanowca oraz miłorząb japoński, jedynego przedstawiciela rodziny miłorzębowatych i najstarszego przodka rodziny miłorzębowatych, który przetrwał do dziś.

Już w XVII wieku niemiecki podróżnik Ulrich von Werdum wspominał o gaju dębowym, który rósł na terenie obecnego parku, na południowy zachód od miasta. Był to gęsty las dębowy, pozostałość po Schwarzwaldzie. Później nazwano go "Zvirynetska Dibrova" ze względu na różne dzikie zwierzęta, które tam żyły. Potoccy i ich goście często tam polowali. Pod koniec XIX wieku, w wyniku podziału gospodarczego, ziemie te zostały całkowicie przekształcone w pastwiska i pola uprawne.

1 kwietnia 1890 r. magistrat Stanisławowa zatwierdził komisję do zbadania kwestii utworzenia w mieście parku publicznego. W wyniku prac komisji podjęto decyzję o lokalizacji parku na terenie Pola Radeckiego, gdzie wcześniej znajdował się gaj. W maju 1895 r. Rada Miejska podjęła uchwałę o utworzeniu parku miejskiego o powierzchni 10 morgów i przeznaczyła na ten cel w budżecie 5000 złotych rzymskich. Nie wszystkim jednak podobała się ta decyzja. Część mieszkańców uważała, że lokalizacja parku obok więzienia i koszar wojskowych jest niefortunna. Obrońcom idei utworzenia parku udało się jednak osiągnąć swój cel i wiosną 1896 roku położono fundamenty.

Wiosną 1896 r. rozpoczęto prace nad utworzeniem parku, w tym sadzenie drzew oraz tworzenie klombów i alejek. Park został zaplanowany pod kierunkiem ogrodnika miejskiego Kaetana Misyurovicha. Drzewa sadzono jako duże sadzonki w grupach gatunkowych bez jednej zasady zgodnie z krajobrazowym (angielskim) stylem. Oprócz buków, dębów, grabów, lip, świerków i modrzewi, które były powszechne w Galicji, posadzono egzotyczne rośliny ze szkółek w Polsce, Francji i Ameryce.

W 1898 r. parkowi nadano imię carycy Elżbiety po jej tragicznej śmierci.

W 1901 r. zainstalowano oświetlenie gazowe, najpierw na alei prowadzącej od ulicy Lipowej do ulicy Goluchowskiego, a także letnią restaurację z tarasem.

Za panowania austriackiego w parku pojawiło się wiele obiektów rekreacyjnych i rozrywkowych: pawilony muzyczne, altany publiczne i restauracja. W latach 1903-1907 władze miasta odkupiły od właścicieli kilka działek, a park został przedłużony do ulicy Kazymyrivskiej (obecnie Hetmana Mazepy). Na tym terenie wykopano dwa stawy, które później połączono w jeden staw z wyspą. Zimą odbywały się tu nawet mecze hokejowe.

Wiosną 1908 r. na 10-hektarowej działce zakupionej przez miejską Kasę Oszczędności, w miejscu gdzie obecnie znajduje się wschodnia trybuna stadionu Ruchu, powstał tzw. Park Jordana, czyli modny wówczas plac zabaw z wesołymi miasteczkami.

Niewiele zmian zaszło w parku w okresie polskim. Przede wszystkim Polacy przemianowali park, który nosił imię carycy Elżbiety, na cześć swojego pisarza Henryka Sienkiewicza. W 1928 r. władze zakupiły kolejną 1,3-hektarową działkę w celu powiększenia parku publicznego.

Podczas okupacji niemieckiej park otrzymał imię Iwana Franki. Niemcy wysadzili w powietrze pomnik 500-lecia bitwy pod Grunwaldem, który stanął tu w 1910 roku. Natomiast podczas wyzwalania miasta w lipcu 1944 r. na terenie parku toczyły się najcięższe walki, a znaczna jego część została zniszczona.

W 1945 r. park został przemianowany na obecną nazwę - Park Tarasa Szewczenki. W tym czasie park zajmował 8 hektarów. Powierzchnia wzrosła do 28 hektarów po tym, jak 21 grudnia 1948 r. Rada Miejska podjęła decyzję o przyłączeniu dawnego prywatnego parku Romaszkan wraz z trzema stawami. Wtedy też podniesiono kwestię konieczności przeznaczenia 100 000 rubli na ulepszenie parku.

W czasach sowieckich park przeszedł trzy rekonstrukcje - w 1949 r., 1966 r. i 1977 r. Podczas pierwszej rekonstrukcji posadzono tu ponad 1500 różnych drzew i krzewów. W odnowionym budynku pałacu parkowego mieściły się biblioteki dla dzieci i dorosłych, czytelnia, restauracja i sala bilardowa. Zbudowano letni "zielony" teatr na 900 miejsc. Urządzono place zabaw dla dzieci i tańca. Zbudowano boiska do siatkówki, koszykówki i tenisa. Zainstalowano fontannę, a także pomniki Lenina i Stalina. W 1974 r. pracownicy departamentu Rosmontazhazhatraktsion zainstalowali 28-metrowy diabelski młyn.

W parku rosną 6 203 drzewa 62 gatunków (według inwentaryzacji z 1999 r. ) , w tym 50 gatunków drzew liściastych i 12 gatunków drzew wrzecionowatych.

Ostatnia rekonstrukcja, już w niepodległej Ukrainie, rozpoczęła się w 2003 roku. W ciągu czterech lat rekonstrukcji oczyszczono jeziora parku, zbudowano mosty, zainstalowano oświetlenie, poprawiono wejścia, wyłożono klomby kwiatowe i część głównych alejek, a także rozpoczęto szereg innych prac.

Prace nad odbudową infrastruktury zostały wznowione w 2016 roku i trwają do dziś. W ciągu ostatnich dwóch lat wybudowano nowe alejki (tym samym znacznie powiększając powierzchnię użytkową parku), w tym prowadzące do wszystkich wejść do parku, przebudowę terenu wokół Jeziora Łabędziego, strefę dla widzów przed sceną letnią, gruntowny remont wnętrza sceny letniej, remont zimowiska dla ptaków (dom łabędzi), gruntowny remont pomieszczenia dla personelu technicznego oraz otwartą przestrzeń nad jeziorem środkowym, Zainstalowano nowoczesne boisko do koszykówki, boisko do cross-fit, plac zabaw, nowe meble miejskie i elementy rekreacyjne (ławki, drewniana huśtawka, leżaki), zbudowano nową toaletę publiczną, wyremontowano plac gospodarczy, otwarto pierwszy w mieście pokój dla matki z dzieckiem, wyremontowano śluzy na kaskadzie jezior i oczyszczono zbiorniki wodne. Prowadzona jest kompleksowa pielęgnacja zieleni i kształtowanie krajobrazu.

31 lipca 2017 r. odsłonięto pomnik Sandora Petofiego. Od 2016 r. park zajmuje powierzchnię 24,4 ha.