Вірменська церква, Чернівці

Pierwsi ormiańscy imigranci pojawili się na terytorium Bukowiny w połowie XIV wieku, a w XIX wieku w Czerniowcach. W tym czasie w mieście mieszkało około 30 ormiańskich rodzin. Początkowo Ormianie nie mieli własnego kościoła, dlatego w kościele katolickim umieszczono wizerunek św. Grzegorza Iluminatora, który samym swoim wyglądem wzmacniał ducha ormiańskiego.

Pojawiła się potrzeba zbudowania własnego kościoła. Czeski architekt Josef Hlavka został zaproszony do jego budowy, a w połowie XIX wieku kościół ormiański został zbudowany według jego projektów. Co ciekawe, do budowy kościoła przyczyniła się rodzina królewska. Jego Wysokość Cesarz Austrii Franciszek Józef przeznaczył tysiąc koron na budowę kościoła ormiańskokatolickiego w Czerniowcach. Od tego czasu kościół ormiański znajduje się pod patronatem austriackiego cesarza. Kościół stał się centrum ormiańskiego życia duchowego, a także miejscem jednoczącym ormiańskie rodziny, które zostały odcięte od swojej ojczyzny.

Kościół Ormiański w Czerniowcach jest działającym ormiańskim kościołem katolickim obrządku wschodniego Świętych Apostołów Piotra i Pawła w mieście Czerniowce. Został zbudowany i konsekrowany w 1875 roku i funkcjonował z przerwami podczas sowieckich rządów na Bukowinie. Znajduje się na liście budynków chronionych przez państwo.

Dziś kościół ormiański jest prawdziwym arcydziełem architektury. Kościół łączy w sobie tradycje narodu ormiańskiego ze stylem gotyckim, bizantyjskim i romańskim. Jasne wnętrze kościoła jest imponujące. Ozdobione jest marmurowymi ołtarzami i niezwykle pięknymi polichromiami. Jasność kolorów dekoracji wnętrz jest fascynująca.

Akustyka w kościele jest niezwykła, dlatego od samego początku kościół był wykorzystywany jako sala koncertowa, w której organizowano koncerty śpiewu kościelnego. Dziś w kościele znajduje się sala organowa i kameralna, w której odbywają się wieczory pięknej muzyki klasycznej. Ormianie pojawili się w Bukowinie jako uczestnicy handlu międzynarodowego już w czasach Rusi Kijowskiej i Księstwa Galicyjsko-Wołyńskiego. Ormiańscy kupcy i rzemieślnicy uczestniczyli we wszystkich głównych gałęziach handlu i oferowali szeroką gamę towarów zarówno zachodnich, jak i wschodnich.

Bukowina przyciągała Ormian swobodami religijnymi i ulgami podatkowymi. Jednym z pierwszych dokumentów odnotowujących obecność ormiańskich kolonii w Bukowinie był statut wojewody mołdawskiego Aleksandra "Dobrego" z 4 października 1408 roku . Masowe przesiedlenie Ormian do Bukowiny miało miejsce w 1418 roku, kiedy to ich rodziny zostały osiedlone w miastach i wsiach regionu.

Zanim Bukowina stała się częścią Imperium Habsburgów, większość ormiańskich kolonistów stanow ili Gregorianie. Po 1786 r., kiedy Bukowina stała się okręgiem Królestwa Galicji i Wołodymyra, Ormianie, którzy zaakceptowali unię z RKC, zaczęli osiedlać się na jej terytorium . Doprowadziło to do powstania dwóch ormiańskich wspólnot religijnych: gregoriańskiej z siedzibą w Suczawie i ormiańskokatolickiej z siedzibą w Czerniowcach.

W 1820 r. w Czerniowcach mieszkało 30 rodzin, które próbowały utworzyć własną parafię. Dekret cesarski z 5 sierpnia 1835 r. zatwierdził utworzenie ormiańskiej parafii katolickiej w Czerniowcach. Z datków wiernych utworzono dotowany fundusz . Pierwszym księdzem parafii został Celestyn Torosewicz, były wikariusz ze wsi Kuty w powiecie kosowskim.

Miejscowi Ormianie chcieli mieć własny kościół i szkołę. Kwestia budowy kościoła została podniesiona już w latach 1850-1860, ale bez powodzenia, ponieważ wszystkie koszty budowy kościoła musiałyby zostać pokryte z katolickiego funduszu subwencyjnego, który nie mógł tego zrobić. Na początku lat 70. XIX wieku liczba Ormian w Czerniowcach i okolicach wynosiła 985 osób. Modlili się oni w jedynym kościele rzymskokatolickim wmieście który stał się zbyt mały, a w święta i weekendy nie mógł pomieścić dużej liczby wiernych. Ormiańscy katolicy postanowili zbudować kamienny kościół w Czerniowcach, zbierając dobrowolne datki.

Spośród Ormian utworzono komitet budowy. W jego skład weszli szanowani ludzie, głównie wielcy właściciele ziemscy. Przewodniczącym był Jacob von Petrovich, który w tym czasie był również burmistrzem miasta. Zgodnie z apelem komitetu, "...ormiański kościół katolicki miał stać się centrum wiary narodowej i rodzinnej, miał stać się ogniwem tajemniczego łańcucha, który zjednoczy Ormian na całej ziemi, a kościół stanie się pomnikiem pobożności narodu ormiańskiego. ...Kościół powinien stać się strażnikiem darów Bożych i centrum jedności narodowej, ponieważ naród ormiański został rozproszony po świecie nie z własnej woli. Znalazł sympatię wśród miejscowej ludności, dołączył do przyjaznej rodziny z innymi narodami i zdołał zachować swoją religię, język, zwyczaje i miłość do swojego narodu..."

Komitet wezwał wszystkich, którzy kochają Boga "do wzięcia udziału w budowie, na tyle, na ile mogą...". Apel został wydrukowany w języku ormiańskim i francuskim. Uzyskano zezwolenie władz na przeprowadzenie loterii i subskrypcję darowizn w całym imperium. Parafia otrzymała bezpłatnie od miasta część gruntu pod budowę kościoła. Część funduszy pochodziła ze skarbu państwa.

Projekt kościoła opracował znany czeski architekt Josef Hlavka, autor rezydencji bukowińskich metropolitów. Nadzorował on budowę, ale z powodu choroby nie mógł być w Czerniowcach na ostatnim etapie budowy. Budowa kościoła została ukończona w październiku 1875 r., a 9 października świątynia została konsekrowana i nazwana na cześć św. Jego architektura łączy w sobie elementy stylu romańskiego i gotyckiego, a także ukraińskiego baroku. Ze względu na doskonałą akustykę, kościół był pierwotnie wykorzystywany do wieczorów śpiewu kościelnego i zainstalowano w nim organy.

Kościół ormiański funkcjonował aż do nadejścia władzy radzieckiej. Po 1944 r. kościół został zamknięty, a większość katolickich Ormian opuściła Czerniowce. Własność kościoła została przekazana do użytku organizacji miejskich. Przez pewien czas budynek kościoła nie był używany, a później został przeniesiony do magazynu. Budynek kościoła został zarejestrowany jako zabytek architektury. Zauważono, że "w swoim stylu i dekoracji budynek jest bardzo zbliżony do rezydencji metropolitów. Wewnątrz znajdują się obrazy i rzeźby".

W 1986 r. budynek kościoła ormiańskiego został przekazany Filharmonii Czerniowieckiej do użytku jako sala muzyki organowej. W 1988 r. kościół został zrekonstruowany, a czeska firma wyprodukowała i zainstalowała nowe organy. Wznowiono regularne nabożeństwa, odbywały się ceremonie ślubne i chrzty dzieci. Zanim w Bukowinie zapanowała władza radziecka, wejście do kościoła ormiańskiego zdobiły rzeźby świętych Piotra i Pawła. Potem zniknęły. Już w okresie niepodległości Ukrainy zostały znalezione na cmentarzu przy ulicy Zelena w zniszczonym i zaniedbanym stanie przez badacza Valerii Kvitko.

W 1992 roku, z okazji obchodów pierwszej rocznicy niepodległości Ukrainy, w dawnym kościele otwarto salę organową Czerniowieckiej Filharmonii Obwodowej, w której odbywają się koncerty muzyki klasycznej i kameralnej, a także śpiewu kościelnego. Znana firma z Pragi stworzyła organy specjalnie dla tej sali, które harmonijnie pasują do wnętrza kościoła i jego ogólnej architektury. Obecnie w budynku sakralnym występują nie tylko ukraińscy, ale także zagraniczni wykonawcy z Austrii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Polski, Stanów Zjednoczonych, Holandii i innych krajów. Od niedawna społeczność ormiańska organizuje w kościele niedzielne nabożeństwa i obchody innych świąt, a także ceremonie ślubne i chrzty noworodków. Innymi słowy, obecnie odbywają się tu koncerty muzyki klasycznej i kameralnej oraz nabożeństwa.

W przeszłości posągi apostołów Piotra i Pawła, które zniknęły w latach siedemdziesiątych XX wieku, zostały ponownie zainstalowane w pobliżu kościoła i pozostały po nich tylko cokoły. Jednak w 2008 r. zostały one odnalezione na miejscowym cmentarzu i odrestaurowane przez zasłużonych rzeźbiarzy z Ukrainy, Dmytro Horszkowskiego, Mykołę Łysakiwskiego i Petro Lemskiego. Dwa lata później, w święto Apostołów Piotra i Pawła, 12 lipca 2010 r., rzeźby zostały uroczyście poświęcone w pobliżu kościoła ormiańskiego z udziałem wspólnoty parafialnej i znanych intelektualistów z Bukowiny oraz władz lokalnych.

Kościół ormiański Świętych Apostołów Piotra i Pawła (Sala Muzyki Organowej) w Czerniowcach jest funkcjonującym kościołem, wyróżniającym się oryginalnością projektu architektonicznego i jest pomnikiem historii i architektury o znaczeniu narodowym. Będąc w mieście, nie można pominąć starożytnych drewnianych kościołów: kościoła Wniebowzięcia NMP, kościoła św. Mikołaja i kościoła Wniebowstąpienia Pańskiego.

Odwiedź kościół! Usłyszysz majestatyczny dźwięk organów i napełnisz się poczuciem radości i lekkości. Ta muzyka stworzy w Twojej wyobraźni wiele malowniczych obrazów - jest tak różnorodna w swojej barwie i gamie dźwięków!

Czerniowce to stolica Bukowiny. Jedno z najpiękniejszych i najprzyjemniejszych ukraińskich miast. Znajduje się tu jeden z najpiękniejszychdworców kolej owychw kraju, cerkiewśw. Paraskewy Serbskiej, cerkiew Podwyższenia Krzyża, stocznia, ratusz (codziennie o 12:00 trębacz gra z wieży melodię "Mariczki"), Muzeum Sztuki, a następnie ulica Kobylianska, Niemiecki Dom Ludowy, kościół ormiański i kościół Wniebowzięcia NMP (najstarsza kamienna ukraińska cerkiew greckokatolicka w Czerniowcach), plac Teatralny i Teatr Kobylianska. Plac Teatru Kobylańskiego, Żydowski Dom Ludowy, Uniwersytet Czerniowiecki (wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO), Plac Turecki (Czerniowce były częścią Turcji, Modowy, Rumunii, Austro-Węgier, ZSRR, Rusi i Ukrainy) oraz duży łazik,przytulne uliczki i brukowane uliczki, tak zwany pijany kościół, dom Nazarija Jaremczuka, potem kolejny dom-statek, dwa domy o tym samym numerze (mieszkała tu Olha Kobylianska), dom, w którym mieszkał Wołodymyr Iwasiuk, różowy kościół - Katedra Świętego Ducha.

Zabytki Czerniowiec

• Drewniany kościół św. Mikołaja (z 1607 r., odrestaurowany w 1954 r.);
• kamienny kościół św. Jerzego na Gorganach (1767 w stylu barokowym);
• drewniany kościół św. Trójcy w Muglach (tysiąc siedemset siedemdziesiąt cztery), przeniesiony w 1874 r. do Kłokuczki;
• drewniany kościół Wniebowzięcia NMP na Kaleczance (1783);
• Ratusz z dwupiętrową, 45-metrową wieżą w stylu empire (1843-1847, architekt A. Mykulych), obecnie Rada Miejska;
• Ukraiński Kościół Greckokatolicki (1825-1830 w stylu barokowym);
• Katedra w stylu bizantyjskim (1844-1864, architekt Roll);
• Cerkiew św. Paraskewy w stylu pseudoromańskim, ukończona w 1662 r. (architekt A. Pawłowski);
• rezydencja metropolitów bukowińskich - od 1956 r. jeden z budynków Uniwersytetu Czerniowieckiego);
• Ormiański kościół gregoriański (1869-1875, architekt J. Hlavka);
• Budynek Uniwersytetu Czerniowieckiego (1874-1875);
• Kościół Jezuitów w stylu neogotyckim (1893-1894);
• Dworzec kolejowy (1898-1903) w stylu secesyjnym;
• Teatr Miejski (1904-1905, architekci F. Fellner i G. Helmer) w stylu wiedeńskiego baroku z elementami secesji (obecnie Teatr Muzyczno-Dramatyczny im. O. Kobylińskiej) itd.